De Ronde Tafel

Openingssessie Congrespaleis20/01/1960
Foto R. Stalin, Inforcongo
© KMMA

African Jazz in de Plaza
Thomas Kanza (achteraan),
Brazzos, Petit Pierre, Déchaud, Izeidi, Longomba, Kabasele, Dr. Nico
(van links naar rechts)
Brussel, april 1960
Coll. Charles Hénault

De politieke Rondetafel

Congrespaleis Brussel,
van 20 januari tot 20 februari 1960

De eerste rondetafelconferentie mondt al snel uit in een principeakkoord over de onmiddellijke onafhankelijkheid van Congo: de datum staat vast op 30 juni. Tijdens discussies over wat de onafhankelijkheid nu werkelijk betekent en de vorm van de toekomstige Congolese staat, blijven de antwoorden echter vaag. De economie en de sociale aspecten zijn voor de Congolese leiders de belangrijkste debatonderwerpen, maar ze krijgen geen enkel duidelijk antwoord. Nochtans zeggen alle deelnemers bij hun terugkeer naar Congo: 'Ik heb jullie de onafhankelijkheid gebracht', waarmee ze 'vrijheid en rijkdom' bedoelen.

27 januari 1960 is een keerpunt in de onderhandelingen. Patrice Lumumba, die gevangenzit maar wordt vrijgelaten op vraag van de Congolese delegatie, komt op 26 januari aan in Brussel. De volgende dag neemt hij deel aan de rondetafelconferentie. De Belgische delegatie stelt voor dat de koning monarch wordt van twee naties, België én Congo. Congolezen staan echter achter de oprichting van een soevereine Congolese staat, in de vorm van een republiek. België wil zijn ministers van Financiën, Defensie en Buitenlandse Zaken behouden. De Congolese vertegenwoordigers stellen op hun beurt voor dat de Belgen die in Congo blijven de graad van raadgever of technisch ambtenaar krijgen, dat ze de Congolese nationaliteit zouden aannemen en hetzelfde (financiële) statuut krijgen als Congolezen. Lumumba blijft maar vragen stellen over de toekomst van de twee Belgische militaire bases. Het Belgische antwoord is dat die kwestie pas na 30 juni geregeld zal worden. De facto zullen ze er vroeger over beslissen, tijdens de economische rondetafelconferentie, waar de Belgen de militaire controle zullen behouden.

>> Schema van de Belgisch-Congolese Ronde Tafel

>> Foto's van de deelnemers aan de politieke rondetafelconferentie

Indépendance cha cha !

'In 1959 waren de politici uitgenodigd om tijdens de rondetafelconferentie in Brussel over de onafhankelijkheid te onderhandelen. Mijnheer Thomas Kanza had het lumineuze idee om een telegram naar zijn broer Philippe te sturen en hem te vragen een orkest samen te stellen met de muzikanten van OK Jazz en African Jazz. Wij hebben dat aanbod aanvaard, ik en Vicky Longamba, en van African Jazz hadden Nico, Déchaud, zijn broer en Izeidi toegezegd, en Kabasele zelf mogen we ook niet vergeten. Wij zijn met zijn zevenen naar de rondetafelconferentie gegaan.'

Vertaling van een fragment uit een interview met Armand Brazzos, Kinshasa, lente 2009.

Indépendance cha cha ! - Het liedje

Met Indépendance Cha Cha en Table Ronde willen de muzikanten de geschiedenis vertellen die men op dat moment aan het schrijven was. Indépendance Cha Cha citeert de namen van de belangrijkste Congolese afgevaardigden en hun partijen, Table Ronde vermeldt ook de Belgische afgevaardigden. Indépendance Cha Cha is waarschijnlijk het beroemdste Congolese liedje en zou later de onafhankelijkheidshymne van vele andere Afrikaanse landen worden. Het Congolese lied is een belangrijk communicatie- instrument; vooral het politieke lied neemt een belangrijke plaats in binnen de Congolese samenleving.

Indépendance cha cha

Indépendance cha cha tozui e
O Kimpwanza cha cha tubakidi
O Table Ronde cha cha ba gagner o
O Dipanda cha cha tozui e

ASSORECO na ABAKO baykani moto moko
Na CONAKAT na CARTEL balingani na front commun
Bolikango, Kasavubu
Mpe Lumumba na Kalonji Bolya, Tshombe, Kamitatu O Essandja, Mbuta Kanza

Na MNC na UJEKO ABAZI na PNP
Na African Jazz na Table Ronde
Mpe ba gagner

Onafhankelijkheid cha cha, wij hebben ze verworven
Oh cha cha, verworven vrijheid
Aan de rondetafel cha cha hebben ze gewonnen
Cha cha wij hebben ze verworven

ASSORECO en ABAKO zijn als twee handen op een buik
CONAKAT en het CARTEL trekken aan hetzelfde zeel
Bolikango, Kasavubu
En Lumumba met Kalonji
Bolya, Tshombe, Kamitatu
Oh Essandja, geachte Kanza

Van MNC tot UJEKO
Van ABAZI tot PNP
Van African Jazz tot de rondetafel,
Wij hebben alles gewonnen

Indépendance cha cha  – Joseph Kabasele en African Jazz,
op de cd Les Merveilles du Passé, 3’02, uitgeverij Sonodisc, Frankrijk

De economische Rondetafel

Congrespaleis Brussel,
van 26 april tot 16 mei 1960

Nu de onafhankelijkheid in principe verworven is, is er een tweede rondetafelconferentie om de financiële, economische en sociale gevolgen te bekijken. De Congolese leiders blijven echter weg om de verkiezingen van 15 mei voor te bereiden, met het oog op de vorming van een toekomstige regering. In volle verkiezingscampagne sturen Patrice Lumumba (MNC), Joseph Kasavubu (ABAKO) en de andere leiders studenten naar de rondetafelconferentie om hen te vertegenwoordigen.

Sommigen menen dat ze te jong en onervaren zijn. Voor Kasavubu dient deze ontmoeting alleen maar om 'te zien wat er in de dossiers staat'; hij vraagt er via een persbericht het verslag van op. In die dossiers wordt echter gesproken over de reserves van de Centrale Bank. Met andere woorden, het gaat hier om de portemonnee van de kolonie, die naar schatting tussen 35 en 37 miljard Belgische frank bedraagt.

De Belgische delegatie is wel goed voorbereid en wint terug wat ze tijdens de eerste rondetafelconferentie op politiek vlak verloren had: het behoud van de Belgische ambtenaren, de twee militaire bases en de goed gevulde ‘portemonnee’ die aan de basis ligt van het geschil tussen België en Congo. Na deze tweede conferentie drukken de Belgische autoriteiten de wens uit voor een politiek gedekoloniseerd Congo, dat ze echter op economisch vlak nog in de hand hebben.

>> Foto's van de deelnemers aan de economische rondetafelconferentie