Het koloniale bestel is een systeem van wettelijke ongelijkheid, gebaseerd op 'rassenscheiding'.

In tegenstelling tot de Belgische grondwet erkent de Koloniale Keure, het equivalent van de grondwet in de kolonie, het bestaan van verschillende 'rassen'. De koloniale overheid onderscheidt verschillende 'rassen' en etnische groepen en deelt individuele Congolezen in op basis van hun graad van 'beschaving'. Congolezen zijn Belgen met een koloniaal statuut. Als onderdanen kunnen ze het burgerschap niet verwerven en hebben ze niet dezelfde rechten als de Belgen.

De koloniale samenleving is erg divers. Behalve Belgen en Congolezen leven er ook mensen met een andere identiteit. Sommigen zijn van Aziatische, Afrikaanse of Europese origine. Grieken, Portugezen en Europese joden worden niet beschouwd als Europeanen maar als een tussenklasse. Een decreet van 1918 legt de 'rassenscheiding' op in de steden. Deze segregatie is het duidelijkst zichtbaar in Katanga, een industriële regio waar de economie volledig stoelt op de ontginning van de copperbelt (de kopergordel), die zich uitstrekt tot Zuid-Afrika. De segregatie in stand houden betekent ook seksuele betrekkingen tussen Afrikanen en Europeanen verbieden. Huwelijken tussen beide groepen zijn dan wel niet verboden, ze zijn uiterst zeldzaam en beperken zich tot echtverbintenissen tussen Europese mannen en Afrikaanse vrouwen. Voor de overheid behoort een huwelijk tussen een Afrikaanse man en een Europese vrouw zelfs niet tot de mogelijkheden.

Schema van een Congolese stadRéné Schoentjes, in Mededelingen der Zittingen, Koninklijk Belgisch Koloniaal Instituut, Brussel, 1933
KMMA centrale bibliotheek, P124