 |
République gabonaiseOnafhankelijk op 17 augustus 1960
Geschiedenis De geografische positie van Gabon blijkt doorheen zijn geschiedenis zowel een zegen als een vloek. In het dichte woud, een soort ‘groene hel’, treft men zowel hernieuwbare bosrijkdommen aan als dieren waarop gejaagd kan worden. Lange tijd denkt men dat de Gabon- delta, die de Portugezen zo genoemd hebben omdat de vorm leek op een zeemansjas (gabão), een rivier is die Europeanen aantrekt die zich op de oevers vestigen. Uiteindelijk blijkt het slechts een delta te zijn. Frankrijk sticht er in 1849 de stad Libreville, naar het model van het Britse Freetown, om slaven op te vangen die van schepen worden gehaald na de afschaffing van de Europese slavenhandel in 1815. Fysieke factoren, met name het klimaat en de vegetatie, zorgen voor een structurele ‘onderbevolking’, die nog versterkt wordt door inheemse ziektes en epidemieën, en die tot op de dag van vandaag aanhoudt. De belangrijkste demografische gebeurtenis in de 19de eeuw is de komst van de Fang-bevolking, die de etnische verscheidenheid in het land vergroot. In tegenstelling tot zijn buren, heeft Gabon nooit gecentraliseerde staten gekend. De belangrijkste chefferieën of bekendste stadstaten bevinden zich langs de kust, op de twee oevers van de delta, aan de monding van de Ogooué en in de buurt van Fernan Vaz. Al sinds de eerste helft van de 20ste eeuw zijn de Fransen in Gabon aanwezig, maar hun aanwezigheid krijgt pas een koloniale dimensie na de expedities van Pierre Savorgnan de Brazza in de jaren 1870 en 1880. De gehechtheid aan het grondgebied die zich transformeert tot een nationaliteitsgevoel vloeit voort uit de animositeit van de Franse kolonisten en de inwoners van het land tegen de financiële transfers naar Brazzaville, de hoofdstad van Frans Equatoriaal Afrika, een federatie van grondgebieden opgericht in 1910. De massale onteigeningen door concessiehouders en houtvesters voegen daar nog een antikoloniale dimensie aan toe die echter niet per se anti-Frans is. Ze wordt verpersoonlijkt door Léon Mba. Deze katholiek hangt tezelfdertijd plaatselijke godsdiensten aan, is op een gegeven moment vrijmetselaar, wordt in verband gebracht met de Franse communisten, en wordt ook de eerste president van de republiek (1960-1967). In de jaren 1960 wordt het okoumé-hout geleidelijk aan vervangen door olie en mineralen als belangrijkste exportproduct, wat leidt tot een uitzonderlijke economische groei waarvan de opvolger van Léon Mba, Omar Bongo Ondimba (1967- Elikia M'Bokolo (EHESS/UNIKIN) |
