 |
République du Burkina FasoOnafhankelijk op 5 augustus 1960
Geschiedenis Opper-Volta (de koloniale naam van het huidige Burkina Faso) is een van de wonderen van de kolonisatie, mede dankzij opmerkelijk georganiseerde politieke eenheden die opmerkelijk lang standhouden en onafhankelijk zijn van de grote keizer- en koninkrijken (zoals Ghana, Mali, Songhaï, Segou en Macina) die de oude geschiedenis van de Soedanese landen bepalen. Opmerkelijk is ook dat de verwerving van Opper-Volta’s ‘onafhankelijkheid’ niet gepaard gaat met conflicten met deze politieke entiteiten. Ondanks de opkomst van de islam in West-Afrika hebben de Mossi-koninkrijken, waaronder dat van Ouagadougou, hun geloofsovertuigingen in plaatselijke cultussen kunnen behouden. Zo beoefent de Mogho Naba in de stad Ouagadougou zelf vandaag nog steeds de koninklijke rituelen van weleer. ‘Schertsrelaties’ zijn een bindende factor voor alle Burkinese volkeren en hun buren, van Senegal tot Niger, en getuigen van een langdurige verwantschap en aanhoudende uitwisselingen. De Franse kolonisatie dringt met een uitzonderlijke brutaliteit door in het gebied, waarvan de bloedige missie van Voulet-Chanoine, die zich in 1897 meester wilde maken van het land, het bekendste voorbeeld is. De ‘pacificatie’ neemt veel tijd in beslag omdat ze wordt verhinderd door veel en langdurig verzet. Paradoxaal genoeg zette de moed van het ‘Voltaïsche’ volk het Franse leger ertoe aan hen massaal te rekruteren tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dat leidde in 1916 tot een memorabele opstand die zich ondanks de repressie slechts moeilijk liet onderdrukken. Pas in 1919 ziet de kolonie officieel het licht, als integraal lid van de federatie van Frans West-Afrika (AOF). Het strikte Franse koloniale systeem en de aantrekkelijke banen en salarissen in de Goudkust (het moderne Ghana) zijn factoren die talrijke jongeren ertoe aanzetten te emigreren naar de Engelse kolonie, zeer tot ongenoegen van de Franse plantagehouders in Ivoorkust en tot grote schade van de grootse projecten die na de Grote Oorlog zijn opgezet. Opper-Volta wordt zo in 1932 van de kaart geveegd en herverdeeld onder zijn drie buurlanden: Niger, Frans-Soedan (het moderne Mali) en bovenal Ivoorkust. Pas in 1947, wanneer de koloniale administratie verontrust raakt over nauwe banden tussen Ivoriaanse politici en de Franse communistische partij, laat ze de kolonie herrijzen, met een politiek conservatieve reputatie. De overgang naar onafhankelijkheid verloopt vlot binnen het kader van de AOF. Het land lijdt echter onder politieke twisten die nog lang na 1960 aanslepen en jonge officieren, onder leiding van Thomas Sankara, aanzetten tot de opstand, zelfs tot de revolutie. Sankara is van 1983 tot 1987 aan de macht en doopt in de geest van het nationalisme en het panafrikanisme Opper-Volta om tot Burkina Faso (‘Het land van de rechtschapen mensen’). De aanhoudende migratie naar Ivoorkust, die de Franse administratie had opgelegd, is een bron van spanningen tussen de twee landen en blijkt een wrange erfenis van de kolonisatie. Elikia M'Bokolo (EHESS/UNIKIN) |
